"Hoe vind je dat het gaat?", vroeg Ahmed Aboutaleb. "Ik ben net de wegenwacht, ik zie alleen maar pechgevallen", was mijn antwoord. "Dat is goed", zei hij, "want dat betekent dat het met recht een experiment genoemd mag worden!"
Juist dat profileringsproject vormde een echte uitdaging. De opdracht van de Sociale Dienst van de gemeente Utrecht was dan ook, op zijn zachtst gezegd "prikkelend" geweest:
"Marijke, we hebben je hier laten komen, omdat we iets willen met 45+ -ers die bij ons in de bijstand zitten. Ze vormen onze grootste uitkeringsgroep en werkgevers lijken ze niet te willen. Kun je daar wat mee?"
Oh ja, of ik wel gelijk wilde beslissen. En dus zei ik "ja".
Met harde hand
In die tijd had je als bijstandsgerechtigde een gekke positie. Niet lang daarvoor had het ministerie van Sociale Zaken haar betalings-, re-integratie én zorgplicht voor alle bijstandsgerechtigden in Nederland overgedragen aan de gemeenten. En de manier waarop gemeenten dat invulden liep van gemeente tot gemeente mijlenver uit elkaar. Maar de trend was helder: Handhaven. Lik op Stuk. Eerst werken, dan geld. (Zonder dat dit salaris opleverde voor de bijstandsgerechtigde. Het ging ten slotte om de werkervaring).
Na een korte brainstormsessie was de opzet van het project helder. Werkgever zouden worden uitgenodigd en kregen een gesprek van 10 minuten met een 3 potentiële werknemers (een paar jaar later werd dit concept gehyped met de term "speeddate"). Bleef de vraag: "Hoe zorg je ervoor dat deze sollicitanten ook echt gemotiveerd zijn?"
Verleiding
Het antwoord lag in "menselijkheid". Ik zei tegen de consulenten en hun bazen: "Verander in je hoofd het idee dat een bijstandsgerechtigde een last is die tijd en geld kost en nooit mee wil werken. Maak hiervan een mens. Nodig ze uit voor een open gesprek en zeg dat er een mooie dag wordt georganiseerd waarvoor jij als consulent 2 van je cliënten mag uitnodigen. En dat jij een van deze twee bent." Na soms wat onwennigheid werden de mensen uitgenodigd. En met succes! Ze vonden het echt bijzonder dat ze mochten mee doen.
Zeker ook door de randvoorwaarden die we hadden geregeld. Tineke Schouten kwam optreden, ze mochten voor € 100,- bonnen declareren die ze hadden gespendeerd aan hun uiterlijk (kapper, kleding, make-up), ze kregen visitekaartjes met professionele foto (na goede visagie) en hun kwaliteiten (die eerder al waren getest).
Succes
Het werd een prachtige dag! Met heel veel activiteit, heerlijk eten, een mooi programma, Staatsecretaris Aboutaleb als speciale gast die mensen een hart om de riem stak op een heel persoonlijke manier, Victor Dekoninck als grandioze dagvoorzitter, Tineke Schouten op haar beste plat Uteregs en vele enthousiaste werkgevers en optimistische werkzoekenden.
Het resultaat was geweldig. Van de deelnemers had ruim 35% binnen 6 maanden een betaalde baan waardoor ze niet langer afhankelijk waren van bijstand.
Vandaag
Vandaag las ik dat de Sociale Dienst van Dordrecht ook de menselijke maat weer oppakt. Door koffie te drinken met de mensen en gesprekken niet meer in een zwaarbeveilgde 'anti-hufter-kamer' te voeren, maar gewoon in luie stoelen. Van mens tot mens. En dat maakt me blij. Want mensen menselijk benaderen is het mooiste wat mensen met mensen kunnen doen. Het maakt ons beide blij en geeft hoop. En voor flessentrekkers blijft er echt wel een plan B...